Connla O Dulaine

   An Tad jezuist Connla O Dulaine a oa o chom war Enez Aran. Kelenner e oa war ar galleg e skolaj an Inizi, ha d’ar poent-se ive sekretour ar sindikad. En abardaez-se e-noa kemeret perz en eur vodadeg, echuet eveljust er pub. O tond er-mêz euz ar pub, ec’h en em gavas gand eun den e-noa karget eun tammig re. Hemañ a c’houlennas digantañ : «Piou out-te ? Peseurt micher a rez ?» Ha Connla da respont : «Me ’zo beleg.» - «Jezuz eo da zen, neuze.» - «Ya ’vad» - «Mad, va den din-me eo ive !» Ha Connla da lavared din : «Eur C’helt, evid disklêria ar pez a zo e donded e galon, a rank bez evet eur banne a re. An den-se a lavare e wirionez. En eur zisklêria e oa Jezuz e zen, e felle dezañ lavared e oa Jezuz an den tosta ouz e galon.»

   D’ar mare-ze, tregont vloaz ’zo abaoe, e vedon o klask skriva eun dra bennag diwar-benn ar speredelez keltieg hag ive Bro-Iwerzon, hag kalz tud o-doa lavaret din mond e darempred gand Connla. Eñ eo e-neus digoret din teñzor speredel Enez Aran, ha penaoz eo bet an enezenn eur vagerez a zent evid Bro-Iwerzon a-bez, ha dre-ze evid eul lodenn vad euz an Europ. Kalz euz ar birhirined hag o-deus bet tro da vond da dremen eun nebeud deveziou war Enez Aran a oar mad pegement int bet merket gand Connla o kana dindan eñvor kan ar roeñverien war ar Rhin bet skrivet gand sant Kolomban, pe c’hoaz o rei da gompren pegen diêz e c’helle beza a-wechou buez ar besketaerien war an inizi pa veze rust an amzer, pe ive perag e oa kement a Iwerzoniz euz an Inizi er Stadou-Unanet.

   Ouspenn e zell hegarad hag al levenez diabarz a veze gwelet en e zaoulagad, e oa Connla evidon skeudenn an den a ra e zouar. Lavared a ran ‘e oa’ peogwir eo eet da brajou glaz ar baradoz d’an deg a viz ebrel. Pa oa o chom war ar mêz, e-kichenn e di ne oa tamm glazvez ebed : leurenn an enezenn n’eo ket douar, med mein-raz. Eur c’hloz a oa e-kichenn an ti, ha Connla ’noa lakeet en e benn ober anezañ eul liorz. Gweled a ran anezañ c’hoaz, eur wech distro euz ar skolaj, o tiskarga war al leurenn a vein-raz eur garrigellad vraz a vezin, ha goude-ze o leda warno meur a zahad trêz. «An heol hag ar glao a raio o labour», emezañ, «hag a-benn bloaz e c’hellin hada eun dra bennag !» Gand ar gozni eo dinijet kuit, ’n-eur lezel war e lerc’h eun tachad douar ha ne oa ket anezañ araog !
Pelerinaj e Bro Iwerzon 2014 81

   Le Père jésuite Connla O Dulaine habitait sur l’île d’Aran. Il était professeur de français au collège des îles, et à cette époque-là aussi secrétaire de la coopérative. Il venait de prendre part à une réunion qui s’était terminée au pub. Au sortir du pub, il rencontre un homme qui avait un peu trop bu. Celui-ci lui demande : «Toi, qui es-tu ? Quel métier tu fais ?» Et Connla de répondre : «Je suis prêtre» - «Ton homme alors c’est Jésus !» - «OUI, bien sûr» - «Eh bien, c’ est mon homme à moi aussi !» Et Connla de dire : «Un Celte ne révèle ce qu’il a de plus profond dans le coeur que lorsqu’il a bu un coup de trop. Cet homme-là disait sa vérité. En déclarant que Jésus était son homme, il voulait affirmer que Jésus était l’homme le plus proche de son couer.»

   A l’époque, il y a trente ans depuis, je cherchais à écrire quelque chose sur la spiritualité celtique ainsi que sur l’Irlande, et beaucoup de personnes m’avaient dit d’entrer en relation avec Connla. C’est lui qui m’a ouvert le trésor spirituel de l’île d’Aran, me montrant comment l’île avait été une pépinière de saints pour toute l’Irlande et par là pour toute l’Europe. Beaucoup des pèlerins qui ont eu la chance de passer plusieurs jours sur l’île d’Aran se rappellent comment ils ont été marqués par Connla chantant par coeur le chant des rameurs sur le Rhin, chant écrit par saint Colomban, ou encore cherchant à faire comprendre la difficulté de la vie de pècheurs sur l’île dans les moments de tempêtes, ou aussi pourquoi il y a tant d’Irlandais des îles aux Etats-Unis.
   Outre le regard aimable et la joie intérieure que l’on voyait dans ses yeux, Connla était pour moi l’image de celui qui fait sa terre. Je dis ‘était’ car il vient de partir pour les verts pâturages du paradis le dix avril. Quand il habitait à la campagne, il n’y avait aucune verdure autour de sa maison : le sol de l’île, ce n’est pas de la terre, mais du calcaire. Il y avait un enclos auprès de la maison, et Connla s’était mis dans la tête d’en faire un jardin. Je le vois encore, au retour du collège, en train de décharger une grosse brouettée de goémons sur les plaques calcaires, et recouvrir le tout ensuite de plusieurs sacs de sable de plage. «Le soleil et la pluie feront leur travail», dit-il «et dans un an je pourrai semer quelque chose !» La vieillesse l’a emporté, mais il laisse après lui un peu de terre qui n’existait pas auparavant !

Job an Irien d'ar 30 a viz ebrel / le 30 avril.