Kim Phuc

         Setu aze eun ano ha n’ho-peus morse klevet moarvad... Ha koulskoude ho peus bet tro da weled he foltred deiz pe zeiz war eur gazetenn bennag, rag anavezet eo c’hoaz dre ar bed a-bez. Kim Phuc eo ar plahig-se a nao vloaz, o tehed noaz-rann hag o youhal gand ar boan rag devet eo bet gand an napalm doug brezel ar Vietnam.  D’an 8 a viz even 1972, Nick Ut neus tennet ar poltred-se hag e-neus sikouret kalz ar Stadou-Unanet d’en em zacha kuit euz ar brezel spontuz-se. Diskouez a rae ar poltred-se ar pez a rae an Amerikaned, ha «plahig ar poltred» ‘giz ma veze lavaret, a zo bet anavezet dre ar bed a-bez, heb na oufed he ano! Ar poltreter ‘neus savetaet anezi ‘n-eur lakaad eur pallenn tro-dro dezi hag o kas anezi d’an ospital. En em zantoud a rae devet beteg en he diabarz hag eo bet red imboudi krohenn nevez dezi beteg seiteg gwech.        Perag komz euz an dra-ze hirio hanter-kant vloaz warlerc’h? Netra nemed peogwir e ro deom Kim Phuc ar skwer euz eur vaouez hag a zo eet beteg en tu all d’ar gwalleur daoust d’he foan, hag a zo atao aze, ’vel ma kont en eur pennad euz La-Croix-Magazine. «N’am-eus ket dibabet gouzañv ar brezel, na beza war ar poltred brudet-se - am-eus bet kas outañ epad pell - med dibabet am-eus va buez goude-ze, hag on deuet da veza eur gwreg, eur vamm, eur vamm-goz, eur stourmerez hag all... Rezet am-eus ar maro en devez-se a viz even 1972, med beza chomet beo a dlee kaoud eur ster bennag. Pehini ? Dougen testeni e c’heller, zokén goude kement-se, kavoud ar peoc’h. Eur vaouez a feiz don on, eur gristenez abaoe 1982. Evidon-me, ne c’heller cheñch netra er pez ’zo tremenet, med bez e c’heller cheñch an da-zond gand ar garantez hag ar pardon... A-benn ar fin on deuet da ober ar peoc’h gand ar poltred-se ha da weled anezañ evel eur prov. Brud a zegase din, ar pez e-neus sikouret ahanon diwezatoc’h da gas war-raog ar peoc’h.»        Evid kement-se he deus savet gand strolladou all eun ONG «The Kim Foundation International», a zikour digeri dispañseriou, skoliou, levraouegou evid ar vugale gloazet pe taget e mod pe vod gand ar brezel. «Red eo labourad evid ar peoc’h, emezi, dibaouez, dibaouez, dibaouez. Klask a ran dre ar pez am-eus bevet rei da intent pegen spontuz eo ar brezel. Red eo diskouez ar gwasa evid gelloud en em ganna eneptañ. Fotoiou ’zo hag a dalvez kalz muioc’h eged an oll brezegennou.» Ar pez a zo souezuz gand Kim Phuc eo gweled penaoz he feiz ’deus sikouret anezi «da gaoud ar peoc’h. Al levenez ive. A-nebeudou am-eus desket chom a-zav da gaoud aon ouz an da-zond, ouz ar boan, ouzin va-unan ive. Bez’ eo ’vel m’en defe Doue lakaet eur seurt pellder etrezon ha va foan.»Kim Phuc : « Le pardon m'a permis de survivre » – Regards protestants        Voilà un nom que vous n’avez sans doute jamais entendu ... Et pourtant vous avez eu l’occasion un jour ou l’autre de voir sa photo sur quelque magazine, car elle est encore connue du monde entier. Kim Phuc c’est cette fillette de neuf ans, fuyant toute nue et hurlant de douleur, car elle a été brulée au napalm au cours de la guerre du Vietnam. Le 8 juin 1972 Nick Ut a pris cette photo qui en fait va beaucoup aider les Etats-Unis à se sortir de cette épouvantable guerre. Cette photo montrait ce que faisaient les Américains, et «la petite fille de la photo» comme on l’appelait, a été connue du monde entier, sans qu’on sache son nom. Le photographe l’a sauvée en l’entourant d’une couverture et en la conduisant à l’hôpital. Elle se sentait brûlée jusqu’à l’intérieur et par dix-sept fois il faudra lui faire des greffes de peau.        Pourquoi parler de cela aujourd’hui cinquante ans plus tard? Simplement parce que Kim Phuc nous donne l’exemple d’une femme qui est allée au-delà du malheur malgré sa douleur qui est toujours là comme elle le raconte dans La-Croix-Magazine. «Je n’ai pas choisi de subir la guerre, ni de figurer sur ce fameux cliché - que j’ai longtemps détesté - mais j’ai choisi ensuite ma vie. Je suis devenue une épouse, une maman, une grand-mère, une militante, etc. J’ai frôlé la mort ce jour de juin 1972, mais le fait d’avoir survécu devait avoir un sens. Lequel ? Celui de témoigner que même après cela, on peut trouver la paix. Je suis profondément croyante, chrétienne depuis 1982. Pour moi, on ne peut rien changer au passé, mais on peut changer l’avenir grâce à l’amour et au pardon... J’ai fini par faire la paix avec cette photo, par la voir comme une sorte de don. Elle m’a offert une notoriété qui m’a permis ensuite de promouvoir la paix.»        Pour le faire, avec d’autres organisations, elle a fondé une ONG «The Kim Foundation International» qui aide à ouvrir des dispensaires, des écoles, des bibliothèques pour les enfants blessés ou atteints d’une façon ou d’une autre par la guerre. «La paix il faut y travailler sans cesse, sans cesse, sans cesse. Sur la base de mon expérience je cherche à rappeler l’abomination de la guerre. Il faut montrer le pire pour pouvoir le combattre. Certaines photos valent plus que tous les discours.» Ce qui est étonnant avec Kim Phuc c’est de voir comment sa foi l’a aidée «à trouver la paix, la joie aussi. J’ai progressivement appris à ne plus avoir peur de l’avenir, de la douleur, de moi-même aussi. Comme si Dieu avait mis une sorte de distance entre moi et ma souffrance.»                                Job an Irien evid ar 15 a viz gouere, le 15 juillet.